Wanneer een bepaald bericht in ALLE Vlaamse kranten in het lang en in het breed beschreven wordt, dan kan je er zo van op aan dat het een BELANGRIJK bericht is. Alleen, dat is reportage, journalistiek, en dat is het evangelie nu juist niet. Maar de BOODSCHAP die schuilgaat achter het verhaal van de broodvermenigvuldiging, die moet wel heel belangrijk zijn, want ... terug te vinden in alle vier de evangelies. Het is dus geen eenvoudig en nietszeggend fait divers. Als predikant ben je er dus al voor beducht: je kan in enkele minuten niet alles er uit halen wat er in zit. Je kan wel een beetje de methode à la carte toepassen, maar je riskeert belangrijke aspecten over het hoofd te zien.
A la carte, zei ik, en voor zover ik weet is dit een terminologie uit een maaltijd die niet ten huize doorgaat. Het verhaal dat ons vandaag in het evangelie wordt voorgehouden gaat ook over een maaltijd niet-ten-huize. Klopt toch? Of in overdrachtelijke zin zou ik kunnen zeggen: ‘ten huize van Jezus'. En waar is dat dan? Op een eenzame plaats, zegt Matteüs, waar Jezus zich heeft teruggetrokken, misschien omdat Hij er nood aan had, bedroefd om de dood van Johannes de Doper.
Maar Hij ontsnapt niet aan de grote massa mensen die veel van Hem verwachten. Kijk, je kan aan een maaltijd aanzitten maar niet echt honger hebben. Dat is menselijk, vooral in heel warme dagen. Maar de mensen uit het evangelie hebben een dubbele honger. De eerste honger is die van het luisteren naar zijn deugddoend woord. Door de ogen van Jezus gezien tekent de evangelist dat zo: ‘Hij kreeg diep medelijden met hen en genas hun zieken'. Hoe lang is Jezus daar dan aan het woord geweest? Het verhaal meldt dat niet, maar wel dat er dan een heikele situatie is ontstaan: de honger naar brood, en wel op die eenzame plaats. Twee kansen: ingaan op de suggestie van de apostelen: de mensen wegzenden en de restaurant sluiten wegens gebrek aan voorraad, of ... vaststellen dat er daar toch iemand is met vijf broden en twee vissen. Vrienden, je hebt nu even goed als ik dat verhaal al zo dikwijls gehoord. Is dat nooit in je brein opgekomen dat dit toch heel veel was wat die jongen voor zichzelf gekocht had? Vijf broden, twee vissen. Goed voor een kroostrijk gezin zou ik denken. Ofwel had hij de koopziekte. Hij heeft dus degelijk goed voor zichzelf gezorgd. Maar dan komt het! Jezus wordt die jongen - eigenlijk moeten we daarvoor overschakelen naar een andere evangelist - en doet iets heel belangrijks: breken en delen. Wij hebben het altijd maar over de ‘broodvermenigvuldiging', maar het is een andere wiskundige term die hier op zijn plaats is: niet vermenigvuldigen, maar delen. Denk nu eens aan het gebeuren van het laatste avondmaal: zelfde bewoording: ‘Jezus brak het brood en deelde het rond'. Die gelijkenis is geen toeval, wees maar heel gerust.
Maar om terug te komen op die rekenkunde! Ik herinner me dat leren rekenen op de basisschool: optellen, dat vonden we toch gemakkelijk. Aftrekken was iets moeilijker, maar dat ging ook nog. Volgende stap: vermenigvuldigen. Maar HET MOEILIJKSTE? DELEN. Curieus. Ik heb zelfs een tijd geweten, maar dat was dan in de prehistorie, dat er op de bureaus van fabrieken rekenmachines waren, merk Olivetti, ik zie het nog zo voor me. En die machines hadden iets mee van mensen. Ze konden ook de eerste drie bewerkingen aan: optellen, aftrekken en vermenigvuldigen. Delen, zover had Olivetti het nog niet gebracht. En zeggen dat het juist met die vierde is dat we de wereld beter maken.
Vijf broden en twee vissen! Hebben wij die soms ook niet in onze voorraadkast zitten? En zie dat maar heel ruim. Het gebaar van Carlos Sastre deze week in het U.Z. te Gent op de afdeling van de kinderkankers! En uiteraard: van een geletruidrager haalt dit berichtje ook meer dan één krant. Maar dat heel wat christenen ongezien en op velerlei domeinen breken en delen, dat is een feit. Maar daarom zijn het juist christenen. Eigenlijk is het dan toch nog een vermenigvuldiging, want liefde raakt nooit uitgeput, er is zelfs nog overschot: in bijbelse termen: 12 manden.