Openingswoord
Er zijn allerlei uitdrukkingen met dieren erin: iemand kan het beste paard van stal zijn, bere-sterk, ape-trots, zo vrij als een vogel, poes-lief, en we zeggen ook: hij is zo snel als een haas. Maar van Jezus wordt gezegd, dat Hij een Lam is. En dan denken wij aan: Zo onschuldig als een pasgeboren lam! We hebben niet zo lang geleden Kerstmis gevierd. We mógen dus inderdaad denken, dat Jezus pasgeboren is - een onschuldig pasgeboren lam. Maar ... Jezus is onschuldig gebleven!!! De Traditie leert, dat Jezus ongeveer dertig jaar was toen Hij gedoopt werd. En Johannes noemt Hem dus vandaag, na dertig jaar, nog steeds ‘een lam'. De apostel Paulus schrijft in een van zijn brieven - na Jezus' dood - dat Jezus in alles aan ons gelijk is geworden ... behalve in de zonde. Zijn hele leven is Jezus dus gebleven als een pasgeboren lam: onschuldig. We weten het zelf ook wel: wij zijn niet onschuldig, geen onschuldige lammetjes. Maar dat kunnen we gelukkig wel steeds weer worden. Door vergeving te vragen en beterschap te beloven. Daarom beginnen we een viering altijd met het bidden van de schuldbelijdenis.
overweging
Als je wat ouder wordt, ga je allerlei dingen toch relativeren: het beste paard van stal zijn, bere-sterk zijn, ape-trots zijn, op een mooi huis bijvoorbeeld ... het gaat allemaal voorbij. Het zijn zaken, die je niet kunt bewaren, ze hebben geen blijvende waarde. En zijn dus niet echt heel erg kostbaar.
De onschuld van een lam is natuurlijk wel belangrijk. Onschuld, ‘zonder zonde' betekent dat, telt mee voor het eeuwig leven.
Een lam is ook zachtmoedig. "Zalig de zachtmoedigen", heeft Jezus gezegd, "want zij zullen het land - dat is de hemel - bezitten". Onschuld en zachtmoedigheid zijn dus zaken, die blijven in eeuwigheid.
Een lam is in de Bijbel ook een dier dat geofferd wordt. De profeet Jesaja voorspelt al in het Oude Testament, dat de dienaar van God - Jezus - als een lam naar de slachtbank zal worden geleid. Die slachtbank, weten wij, is het kruis, waaraan Hij sterft voor ónze zonden. Sommige mensen vinden dat ‘zware kost'. Maar mij stemt het juist blij. Dat Lam, dat de zonden van de wereld wegneemt, ook míjn zonden, maakt míj vrij! En daarom kan ik ook blij zijn!
Jezus, het Lam Gods, heeft blinden ziende gemaakt, lammen deed Hij lopen, en doven horen. Het Lam Gods heeft de honger van een grote menigte gestild en zelfs een paar doden weer levend gemaakt. Wat zullen die mensen blij zijn geweest! Heel erg blij! Natuurlijk! Maar ... toen ze ouder werden, gingen ze toch weer minder goed zien, en steeds moeilijker lopen en werden ze vaker weer een beetje doof of helemaal doof. De grote menigte had de volgende dag toch weer honger. En de doden, die door het Lam Gods weer levend waren gemaakt, zijn na jaren toch weer gestorven.
Op het kruis heeft het Lam Gods ons echter voor áltijd genezen en verlost van alle kwaad, zelfs ván de dood. Op het kruis heeft het Lam Gods ook het kruis, dat wij te dragen hebben of nog te dragen krijgen, waardevol en zinvol gemaakt. Sinds Jezus, het Lam Gods aan het kruis is gestorven, is ook ons sterven kostbaar geworden.
Wij komen het kruis in allerlei vormen tegen in ons leven: tegenslag, eenzaamheid, ziekte, verlies van dierbare mensen. En vaak is onze laatste levensfase ook een echt kruis. Ik heb jaren gewerkt op een bibliotheek, die gehuisvest was in een groot kloosterbejaardenhuis van Paters Jezuïeten in Nijmegen. Allerlei nodige verbouwingen en aanpassingen hadden veel geld gekost. Bij de officiële opening zei Pater Provinciaal, dat is de hoogste ‘baas' van de Jezuïeten: "Dit is een heel kostbaar gebouw. Niet omdat de werkzaamheden veel geld gekost hebben, maar omdat er veel gebeden en geleden wordt in dit huis". En daarom is élk bejaardenhuis kostbaar.
U herinnert zich paus Johannes Paulus II nog wel. Vele mensen vonden destijds dat hij vóór zijn dood moest aftreden: hij zou ‘geen gezicht' meer zijn vanwege zijn ziekte en uiterlijke verschijning. Hij had parkinson, zijn handen trilden, hij kon amper lopen, was bijna onverstaanbaar, en kwijlde af en toe een beetje. Sommige mensen vonden hem niet meer waardig genoeg om in het openbaar te verschijnen. Hij zou in een mens-onwaardige en uitzichtloze situatie geraakt zijn! Maar paus Johannes Paulus II dacht daar anders over. Hij heeft van zijn lijden een geschenk gemaakt voor God en alles opgedragen, geofferd, voor de Kerk en de noden van de wereld. Zijn uitzicht was Jezus op het kruis en daarna de hemel.
De paus wilde, net als het Lam Gods, solidair zijn met de vele lijdende mensen én een voorbeeld. Hij kon bijna niet meer spreken, maar het was duidelijk wat hij wilde zeggen: "Als jullie te lijden hebben, geestelijk of lichamelijk, kijk naar Jezus aan het kruis. Wat een liefde! Wat een offerbereidheid! Wat een prachtig uitzicht!" Kijk ook naar mij, bedoelde de paus, en zie, het is mogelijk om lijden te dragen en uit te houden. Zie ík kan het, jullie ook!
De dag waarop Jezus aan het kruis is gestorven, heet bij ons Goede Vrijdag', best wel iets om over na te denken: geen slechte vrijdag of ongeluks-vrijdag, maar Goede Vrijdag. Want het kruis, ook ons kruis, kan iets heel goeds bewerken als ... wij het aan God opdragen!
Ik heb zelf een paar jaar geleden een behoorlijk ongeluk gehad. Toen ik weer bijkwam, heb ik gezegd: "Oké, God! Ik ga, net als Jezus, het Lam Gods, mijn schouders onder dit kruis zetten en niet klagen maar drágen". Ik heb alle pijn en ongemakken aan God opgedragen voor een moeilijke situatie. Heel bewust heb ik zin en betekenis aan dat ongeluk gegeven. Na een jaar was ik bijna helemaal hersteld, niets alles is in orde gekomen. Maar dat jaar is me zó meegevallen ... als ik het eens moeilijk had, keek ik in gedachten naar Jezus, het Lam Gods, aan het kruis: wat een prachtig uitzicht! Wat een liefde!
De wereld spreekt steeds vaker over mensonwaardig lijden en over uitzichtloze situaties. Wat een geluk, dat wij in God geloven, en naar Jezus kunnen kijken, naar het Lam Gods op het kruis. Toppunt van liefde. Toppunt van mens-zijn. Amen.