Een stap opzij

De laatste tijd hebben we deze woorden nog meer gehoord: hij zou best een stap opzij zetten. Dat ging dan over één of andere minister. Een paar van hen hebben dat ook gedaan. Zij hebben de eer aan zichzelf gehouden. Zo heet dat in politieke termen. In het evangelie is dat een beetje anders. Hier gaat het om een zekere Johannes, die een stap opzij zet om eer te bieden aan een ander. Hij gaat aan de zij­kant staan om de hoofdweg open te stellen voor Jezus. Hij opent voor hem de Heer-weg.

Hij gebruikt daarvoor echter een ander woord: zie het Lam Gods. In Gent hebben wij het Lam Gods van de gebroeders Van Eyck: een heerlijk geschenk van de geschie­denis! Dankzij de naam van dit tableau blijft het Lam Gods min of meer een vertrouwelijk gegeven voor ons. Zonder dat zou de term zeer, zeer vreemd zijn. Eigenlijk is hij dat nog. Een lam dat al het kwaad van de hele wereld moet torsen, dat is geen gezicht.

Jezus is dus het Lam Gods. Hij zal naar de slachtbank worden geleid, weerloos als een schaap. Een vrij­willige verliezer. Op zich is dat onzin. Zoiets kan pas zinvol wor­den als het naar iets verwijst. Bij­voorbeeld naar iets met een zin­volle symboliek uit de oude verhalen. Zo is het ook. Het heeft te maken met het oerverhaal van de uit-tocht. Toen mochten van het paaslam de beenderen niet worden gebroken. Dat is een belangrijk gegeven: het Lam Gods heeft te maken met uit­tocht, met bevrijding en met Pasen. Iemand moet blijkbaar via de ondergang de overgang moge­lijk maken. Dat is de rol die Jezus zal spelen. Dat zegt Johannes.

Zo wordt Jezus door diezelfde Johannes aan de wereld aangebo­den. In deze man zal God aan de wereld tonen hoe Hij omgaat met het lot van mislukte mensen. Hij zal de kleine mens niet breken, maar hem op de troon plaatsen. Zo mag Jezus de figuur worden van Gods averechtse logica. Niet de mens die de anderen tot slacht­offer maakt, zal finaal worden vereerd. God werkt anders. Hij hanteert andere normen. Hij meet met een andere lat. Hij heeft aan­dacht voor de mens die een stap opzij zet. Want, laten we duidelijk wezen, ook Jezus heeft vrijwillig die stap opzij gezet. Ook terwille van een ander. Terwille van de ruimte die de wereld nodig heeft om vrij te ademen. De kleine mens zou daarvoor best dankbaar het hoofd buigen. Iemand draagt zijn last weg.

Het Lam Gods is dus meer dan een schaap. Jezus is de mens die het hoofd zal buigen om eer te bie­den aan alle schapen van mensen. Op dit heilig experiment rust voortaan Gods goedkeuring. Daarmee doet Jezus voor de wereld wat Johannes voor hem deed: hij wil eer bieden aan de mensen die anders nooit vereerd worden.

Ik besef, dat dit geen goedkope literatuur is. Het komt uit een andere cultuur. Toch komt het niet van een andere planeet, want alles wat onder mensen gebeurt, staat hier op onze menu: als je een lam wilt slachten, zal je lamsvlees geserveerd krijgen. Als je het lam niet doodt, zal je van het paaslam eten.., en broeder en zuster wor­den van mensen. Zo zullen wij smaak geven aan de wereld. Wie deze logica volgt, zal als vanzelf aan de zijkant staan. Hij zal de kans niet krijgen daarvoor te kie­zen, maar hij zal zinvol een heili­ge zaak dienen!