Beste vrienden,
Het is weer hoogconjunctuur voor Engelen – en dan bedoel ik niet zozeer de kleine engeltjes die in de etalages van vele warenhuizen nu reeds voor een zekere kerstsfeer zorgen. Neen, Engelen zijn echt overal aanwezig – in de media bv en vooral ook in de reclame en de Horeca. Zo heb je de blauwe engel van de ecologische producten, de vastgoedengel van “Engel & Völkers”, Café “Den Engel” op de grote markt van Antwerpen, de zeep van “de Witte Engel”, bakkerij “de reddende engel”, de b&b “de lachende Engel”, ontelbare restaurants met een Engel in hun naam, enz enz
Het is overduidelijk : Engelen zijn uit onze samenleving niet meer weg te denken. Ze hebben hoogconjunctuur!!
Je kan echt niet ontkennen dat engelen zeer populair zijn, ook in de Bijbel. Engelen spelen in zeer veel Bijbelse gebeurtenissen een grote rol. En wanneer we uit de Heilige Schrift alle tekstgedeelten waarin engelen een rol spelen zouden verwijderen, zou de Bijbel niet alleen beduidend slanker zijn, maar zou hij ook beroofd zijn van één van zijn belangrijkste kenmerken. En dat geldt zowel voor het oude als voor het nieuwe testament:
Adam en Eva werden er reeds door een Engel met vlammend zwaard aan gehinderd om naar het paradijs terug te keren. Engelen verkondigden aan Abraham, de stamvader van het geloof, dat zijn vrouw, ondanks haar hoge leeftijd, nog een zoon zou baren. En ook voor de uittocht uit Egypte en de moeilijke tocht naar het beloofde land stuurt God een Engel mee om de Israëlieten te beschermen. Ook in het nieuwe testament duiken er altijd weer Engelen op bij alle belangrijke episodes in het leven van Jezus. Het begint reeds bij zijn ontvangenis en geboorte: het is een Engel die aan Maria de boodschap overbrengt dat ze een zoon zal baren. En ook in de dromen van Jozef verschijnt meerdere keren een engel om hem gerust te stellen. Bij de herders op de velden, en ook bij de kribbe, verschijnt zelfs een heel engelenkoor, en ook na Jezus‘ dood is het weer een Engel die bij het lege graf de vrouwen aanspreekt en geruststelt.
Al die voorbeelden wijzen gewoon op ogenblikken van bijzondere betekenis in de heilsgeschiedenis. Er staan in de Bijbel zijn nog veel meer verhalen waarin Engelen een rol spelen. Hoe komt het dan toch dat wij, ondanks al die getuigenissen uit de Bijbel, het toch zo moeilijk hebben om in Engelen te geloven? Komt dat omdat we hen niet kunnen aanraken of zien? Of omdat we eigenlijk geen andere vergelijkbare wezens kennen? Maria, Jozef en ook de herders vormen voor ons helemaal geen probleem. Dat zijn immers ook gewone mensen zoals we er zo velen kennen. Maar een Engel – wat is dat? Een dergelijk wezen is voor ons niet te grijpen of te begrijpen. Maar tussen Hemel en aarde zijn er nu eenmaal niet alleen dingen die we met onze ogen kunnen zien, maar ook nog veel andere. Zo heeft ook niemand van ons God ooit gezien, en toch geloven wij in Hem!
Zo is het ook met de Engelen. Je kan ze met je ogen niet zien en ze met je verstand ook niet begrijpen. Engelen kan je, net zoals zo vele geloofszaken, alleen met je hart zien. Alleen de diepste lagen van onze ziel kunnen het geheim van de engelen beroeren,. En die diepere lagen worden dikwijls alleen maar in onze dromen naar boven gehaald. Daarom, zo vermoed ik, zijn er in de Bijbel zo veel verhalen van Engelen die iemand in een droom zijn verschenen.
Vandaag hebben we het verhaal gehoord van de droom van Jacob, de zoon van Isaak. Jacob heeft, met de hulp van zijn moeder Rebekka en van een bord linzensoep, zijn broer Esau om zijn eerstgeboorterecht bedrogen en nu is hij op de vlucht voor diens wraak en ook voor zijn eigen verleden.
Wanneer op een avond, op weg naar Haran, de duisternis valt, legt Jacob zich te slapen Hij legt een steen onder zijn hoofd, en dan denken wij natuurlijk, waarom een steen? Een hoopje mos of loof zou toch veel comfortabeler zijn geweest. Maar dat past niet in het verhaal, die steen is een symbool voor al het zware, al het aardse en al wat ons in het leven belast. Laten wij die steen dan ook adopteren als ons eigen symbool en hem vullen met onze eigen gedachten en overwegingen. Welke zorgen liggen er bij U s ’avonds als een steen onder uw hoofdkussen? Onder welke twist, privé of beroepsmatig, lijdt u, net zoals Jacob lijdt onder zijn twist met Esau? Waarvoor bent U op de vlucht of op welke manier voelt u zich uitgesloten, zoals Jacob, die heel alleen en verlaten in de open lucht moet overnachten?
Als Jacob inslaapt, heeft hij een droom: Hij ziet een ladder die op de aarde staat en tot in de Hemel reikt. Van een dergelijke directe verbinding tussen ons aardse leven en de hemel zouden wij toch ook wel graag gebruik kunnen maken. Dan zouden we alleen maar omhoog moeten klimmen om de Hemelse werkelijkheid te kunnen beleven. Die hemelse ladder is bij Jacob ook geen dood voorwerp uit hout, maar een ladder van engelen die afdalen en opstijgen. Zij zorgen voor een levende verbinding tussen God en de mensen, tussen Hemel en aarde. Hier wordt echt duidelijk waarom Engelen “Boden van God” worden genoemd. Want helemaal bovenaan de Ladder ziet Jacob God staan die hem deze grote belofte doet: Zijn nakomelingen zullen zo talrijk zijn als het stof op de aarde, en het land waarop hij zich bevindt zal aan hem en zijn nakomelingen toebehoren. God spreekt daar tegen Jacob ook die mooie zin uit: „Ik ben met jou, ik zal je behoeden waar je ook bent”. Dus: geen vloek, geen wraak, geen gerol van Gods spierballen, maar een reusachtige belofte, waar Jacob nooit op had durven hopen. Hij weet nu dat hij, ondanks zijn duister verleden, toch een toekomst heeft in en met God.
Wanneer hij wakker wordt spreekt hij uit hoe hij zijn droom begrijpt: „Werkelijk, hier op deze plaats is de Heer aanwezig, en ik wist het niet!” Midden in dat eenzame land, bij het slapen met een steen onder zijn hoofd, heeft Jacob een heel nieuwe kijk op zijn leven en op zijn omgeving gekregen. Want op deze plaats is er voor hem een directe verbinding met God.
Wat betekent dat voor ons? Wanneer wij erin slagen om met de ogen van ons hart te kijken, wanneer wij in een droom, of gewoon bij een intensief gebed die levende ladder ook zouden kunnen waarnemen, dan zou ons leven ook een heel andere betekenis krijgen. Want door die levende ladder zegt God ook tot ieder van ons: “Ik ben bij je, ik zal je behoeden waar je ook bent.” Dan kunnen we, net zoals Jacob zeggen: “De Heer is met mij, ook in deze onmogelijke situatie, , ook op deze plaats, en ik wist het niet.“ Amen.