4e zondag van de advent (2008)

Beste Dorpsgenoten,

In deze dagen voor kerstmis heb ik het gevoel dat ik op mijn tenen loop: ik pas op om al het moois niet te verstoren: licht, versieringen, goede wensen, gedrukt op mooie kaarten, muziek, een extra vakantie, feestjes en lekker eten.

Het is ook de tijd van de verhalen. Het verhaal van Jezus' geboorte als patroon of aanleiding voor ontelbare verhalen voor groot en klein. Denk maar aan Charles Dickens die Kerstmis opnieuw uitvond met zijn A Christmas Carol.

Het evangelieverhaal van deze zondag, over de verwekking van Jezus, zet ons wel negen maanden terug maar het blijft een heel mooi verhaal, evengoed als het onsterfelijke geboorteverhaal, allebei van Lucas.

Donderdag stond in Trouw een artikel, "Rotterdamse basisschool viert multireligieuze kerst, geschreven door Ludette el Barkany. Het is een school met verschillende religies. Daar lees ik twee stukjes uit voor:

"De stemming onder de verklede leerlingen van de christelijke Van der Boomschool laat zich in twee woorden vatten: totale chaos. Als de juf in de microfoon begint te zingen, zitten alle kinderen plots rechtop en wordt het geschreeuw tot een luid zangfestijn. Samen zingen lost alle chaos op.

Ondertussen propt Maria - gespeeld door Susanna - verwoed een linnen Jezuskindje onder haar gewaad. Niet gehinderd door stress, vouwt ze de handen, buigt devoot haar hoofdje en neemt even tijd voor zichzelf: ze bidt."

Het was of ik een tweede Lucas las. Dat gun ik u allemaal als het meest zalige kerstmis: neem even tijd voor uzelf: bid. Zoals dat kleine meisje in Rotterdam dat in verwachting was van Jezus.

Er stond meer nieuws in de krant: Over een Duitse film die half januari in Nederland te zien zal zijn: Anonyma, Naamloos of: Niet te tellen.

Na meer dan 60 jaar durft men in Duitsland openlijk terug te kijken op het feit dat daar tussen de herfst van 1944 en de zomer van 1946 zo'n 2 miljoen vrouwen verkracht zijn door soldaten van het 4 miljoen tellende Russische bezettingsleger. Volgens onderzoek hebben zo'n 240.000 vrouwen daarbij het leven gelaten. Vrouwen in andere landen, door de Russen bezet, zijn niet meegeteld. In de laatste jaren van de vorige eeuw is ook in de Balkanoorlog op grote schaal verkracht. En in Afrika is verkrachting een steeds gebruikelijker oorlogswapen geworden.

Pas kort geleden hebben de Verenigde Naties verklaard dat verkrachting een oorlogsmisdaad is.

Ik breng dit zo nadrukkelijk onder uw aandacht omdat ik in de eerste lezing geraakt werd door de woorden die de Heer liet zeggen aan zijn dienaar David: "Op al uw tochten heb ik u bijgestaan, al uw vijanden heb ik vernietigd, uw naam heb ik groot gemaakt als die van de groten der aarde. Ik heb mijn volk Israël een gebied gegeven en het daar geplant om er te wonen." Hoe zou het de vrouwen toen zijn vergaan? Zij hadden niet eens een naam als vijanden. Vrouwen als een speeltje, iets om even te hebben?

In het evangelieverhaal van Lucas hebben we gehoord dat de engel tegen Maria zei: "Begenadigde, de Heer is met u, gij zijt de gezegende onder de vrouwen. Gij hebt genade gevonden bij God."

De Kerk bleef niet achter en voegde er nog een paar titels aan toe: "Moeder van God," "onbevlekt, dat is: zonder zonde ontvangen," en tenslotte in 1950: "Met ziel en lichaam ten hemel opgenomen."

Het is wel een vraag te vroeg maar toch stel ik ze: Wanneer gaat de kerk erkennen dat de helft van de mensheid, dat zijn alle vrouwen, niet alleen leven doorgeven maar ook een wijze van leven doorgeven juist zoals Maria dat gedaan heeft in het geval van haar zoon Jezus? Dan pas zal barmhartigheid het laatste woord hebben, niet meer de macht van geld en legers.

Wanneer zullen de drie godsdiensten van en voor mannen daar ooit toe in staat zijn?

Het linnen Jezuskindje dat Susanna van de school in Rotterdam onder haar kleed stopte was niet echt ook al gaf het haar een mooi buikje.

"Dan vouwt ze haar handen, buigt devoot haar hoofdje en neemt tijd voor zichzelf: ze bidt."

Dat was wel helemaal echt. Luister maar naar de woorden in het evangelie van Lucas: "Toen de herders waren weggegaan nadat ze Jezus gezien hadden, bewaarde Maria bewaarde al hun woorden in haar hart en overwoog ze bij zich zelf." En ook: "Toen ze met Jezus weer thuisgekomen waren nadat hij in de tempel zoek was geraakt, bewaarde zijn moeder alles wat er gebeurd was in haar hart."

Van harte wens ik u toe dat de kerstdagen u iets schenken, wat u juist als Maria en dat meisje in Rotterdam in uw hart wilt bewaren.