Zusters en broeders,
Het verhaal van de broodvermenigvuldiging moet voor de eerste christenen een heel bijzonder verhaal geweest zijn, want het wordt in de vier evangelies niet minder dan zes keer verteld: twee keer bij Mattheus en Marcus, en één keer bij Lucas en Johannes. En zoals we in de eerste lezing hoorden, is het niet echt een origineel verhaal, want ook bij de profeet Elia is er sprake van iets als een broodvermenigvuldiging. Immers, twintig gerstebroden worden verdeeld onder honderd mannen, en wanneer ze gegeten hebben, is er overschot. Maar misschien is dit gewoon een voorbeeld van breken en delen, misschien hebben die honderd mannen die twintig gerstebroden, die in niets meer zijn dan een dikke boterham, dus met zorg onder elkander verdeeld, en hebben de sterksten ze niet gulzig opgeslokt, zonder rekening te houden met de zwakken in de groep.
In het evangelie is de onevenredigheid echter veel groter. Daar volstaan vijf gerstebroden en twee vissen om vijfduizend mannen zelfs zo overdadig van eten te voorzien dat er twaalf volle manden resten overblijven. Johannes vertelt dus een ongelofelijk sterk verhaal van de grenzeloze kracht van Jezus. En zo hebben die vijfduizend mannen het ook ervaren, want ze zeggen: ‘Dit is stellig de profeet die in de wereld moet komen’, en ze willen Hem meteen tot koning uitroepen. Wellicht spiegelen ze zich in dat verband aan de Romeinse keizer. Die gaf immers brood en spelen aan het volk, alles in overvloed, en zonder dat het volk er iets moest voor doen. Dus wilden die mannen best van Jezus hun eigen keizer maken.
Maar zo begrijpt Jezus het niet. Dat zal de volgende vier zondagen overduidelijk blijken, met telkens een evangelie dat aansluit bij de broodvermenigvuldiging. De overvloed die Jezus bedoelt is de overvloed van zijn boodschap van liefde en vrede die Hij in naam van zijn Vader in de hemel verkondigt. En dat is de overvloed van Gods kracht van liefde tegenover de menselijke zwakheid. Want hoe sterk zijn wij in de kracht van de liefde? Er liedjes over zingen, gedichtjes over schrijven, schilderijen en zelfs beeldhouwwerken over maken, ja, dat gaat ons al eeuwenlang best af. Maar zijn wij even sterk in het beleven van de liefde als het gaat om spanningen in ons gezin, in onze parochie, in onze omgeving? En ook even sterk in de opvang van zieken, ouden, armen? En laten we ons leiden door de kracht van de liefde als het gaat om inwijkelingen of om mensen die wij niet kunnen uitstaan? En zo kunnen we verder gaan, want ontelbaar zijn de omstandigheden waarin de liefde niet altijd zomaar te beleven is. En even ontelbaar zijn de situaties waarin we ons echt moeten inspannen om ons te laten leiden door liefde, en niet door afkeer, het eigen groot gelijk, misschien zelfs colère.
Waar halen we dan de kracht om ons toch door de liefde te laten leiden? In het evangelie hoorden we dat Jezus de broden pas laat verdelen ‘na het dankgebed te hebben uitgesproken’, en dat zijn woorden die we ook tijdens de consecratie horen. Dat wijst er dus op dat de broodvermenigvuldiging een voorloper is van de heilige eucharistie. En daarmee weten we waar we de kracht kunnen halen om ons te laten leiden door de liefde: in de heilige eucharistie. Dat is niet zomaar een samenkomst, maar telkens opnieuw een opdracht, want Jezus zegt bij de zegening van brood en wijn heel uitdrukkelijk: ‘Blijf dit doen om Mij te gedenken.’ En hoe kunnen we Hem gedenken? Door ons te laten leiden door zijn woorden en daden van liefde, vrede en vreugde.
Zusters en broeders, de broodvermenigvuldiging is niet zomaar een sterk verhaal over de overvloed van Gods liefde voor zijn schepping, maar ook een directe aansporing om ons even onbegrensd door onze liefde voor God en onze medemensen te laten leiden. Dat is geen onmogelijke opdracht, want God heeft ons geschapen naar zijn beeld en gelijkenis van liefde en vrede. Dus zit de kracht van de liefde echt in onze genen. Laten we ons dus zeker niet verzetten tegen wat God ons bij de schepping heeft gegeven, maar laten we ons echt laten leiden door de eindeloze werking van de kracht van Gods liefde en vrede voor ons en voor onze medemensen. Amen.