22e zondag door het jaar B - 2012

Genesis 9, 8-13.16-17

Marcus 7, 1-8.14-15.21-23

Scheppingszondag

Zusters en broeders,

In september 2007 werd tijdens een interkerkelijk congres in Roemenië een nota goedgekeurd waarin de tijd tussen 1 september en 4 oktober werd uitgeroepen tot scheppingsperiode. Zo’n 150 Kerken ondertekenden de nota. Sindsdien wordt door al die Kerken in september of begin oktober een zogenaamde scheppingszondag gevierd. Bij ons is dat dus de eerste zondag van september. De einddatum van de scheppingsperiode is niet toevallig 4 oktober. Dat is namelijk de feestdag van Sint-Franciscus, en je weet dat deze heilige intens met de natuur meeleefde.

Het thema van scheppingszondag dit jaar is Water. Een recht of een gevecht? Wellicht herinneren velen zich nog de tijd - de jaren 60 en 70 van vorige eeuw - dat een liter stookolie goedkoper was dan een liter flessenwater. Dat was natuurlijk een vreselijke scheeftrekking en de wereld op zijn kop, maar ondertussen is wel duidelijk geworden dat water geen onuitputtelijk goed is dat overvloedig bereikbaar is voor iedereen. Misschien denken wij daar zelf wél zo over. Immers, we moeten de kraan maar opendraaien, en het water stroomt zolang en zoveel we maar willen. Maar helemaal in strijd met onze overvloed heeft meer dan een miljard mensen geen toegang tot drinkbaar water. Bij zo’n bericht denken we waarschijnlijk direct aan Afrika, en aan de sloppenwijken van Latijns-Amerika, maar we moeten echt niet zo ver van ons bed denken. Nee nee, de waterproblematiek zit ons veel korter op de hielen dan we misschien beseffen. Om maar één voorbeeld te geven: vorig jaar werden in ons land 5000 gezinnen afgesloten van het leidingwater, omdat ze de rekening niet konden betalen. En zo krijgt het jaarthema meteen een heel realistisch gezicht: Water. Een recht of een gevecht? ‘Een recht’, zullen we in koor antwoorden, maar de werkelijkheid is dus wel even anders. Meer en meer wordt het een gevecht, dat op sommige plaatsen inderdaad met wapens wordt uitgevochten.

Water is dus echt wel een kostbaar goed. Het is de bron van alle leven, en het is levensnoodzakelijk voor elk levend wezen. Mens, dier of plant: zonder water rooien ze het niet. Het zou goed zijn als we ons daar meer van bewust waren, en het zou nog beter zijn als we zeer zorgzaam zouden omspringen met die bron van leven. In de eerste lezing zien we dat God een verbond aangaat, niet alleen met de mens, maar met heel de schepping. Een verbond waarin het water centraal staat. En in het evangelie zijn farizeeën en schriftgeleerden speciaal uit Jeruzalem naar Galilea gekomen om eens te komen zien wat dat nu eigenlijk is met die nieuwe profeet, die Jezus. En wat zien ze? Dat sommige van zijn leerlingen met ongewassen handen eten. Ze overtreden dus de reinheidswetten van de joodse wet. Wanneer ze Jezus daarover een vraag stellen, vaart die verschrikkelijk tegen hen uit. Je kunt je afvragen waarom, want ze hebben natuurlijk gelijk: je moet je handen wassen voor het eten. Maar we kunnen er ook iets uit leren, namelijk dat niet iedereen het altijd zo nauw nam met de 613 geboden en verboden van de joodse wet. En we kunnen ons ook afvragen waarom sommige leerlingen hun handen niet wasten. Wel, misschien was dat om een heel praktische reden: ze leven in land waar niet echt veel water is, dus springen ze er zeer spaarzaam mee om. En zo zitten we met beide lezingen midden in de thematiek van deze scheppingszondag: water dus, en hoe ermee om te gaan.

Jezus de schriftgeleerden en de farizeeën dus uit voor huichelaars. En huichelaars zijn mensen van wie de buitenkant helemaal geen afspiegeling is van de binnenkant. Daar kan Jezus niet mee overweg; Hij eist oprechtheid in doen en denken, van iedereen, dus ook van ons. En we moeten niet alleen oprecht zijn tegenover God en onze medemensen, maar ook tegenover de schepping. Want de schepping is niet onze eigendom. We hebben ze alleen in bruikleen gekregen. En je weet hoe dat gaat met iets wat je van iemand anders in leen krijgt: je behandelt dat met respect, want je wil het terugbezorgen in de staat waarin je het gekregen hebt.

Zusters en broeders, laten we werk maken van eerlijkheid en respect in heel ons doen en denken tegenover Gods schepping. Misschien zouden we ons beter aansluiten bij het loflied van Sint-Franciscus op de schepping, en net als hij spreken van broeder zon en zuster maan, en broeder wind en zuster water, en broeder vuur en zuster aarde. Want aarde, water en lucht zijn de mooiste geschenken die we van God in bruikleen hebben gekregen. Laten we ze dus met het grootste respect behandelen. Amen.

Nieuwste bijdragen