Wat is waarheid?

Beste vrienden,

Waarom men dat ene zinnetje uit het evangelie van vandaag heeft weggelaten begrijp ik niet. Het was tenslotte de slotzin van het gesprek tussen Pilatus en Jezus. Of wilde men gewoon het laatste woord aan Pilatus laten? Want die had het interesse aan het gesprek met die joodse Rabbi, Jezus van Nazareth, na diens laatste woorden al volledig verloren. Hij beëindigt het gesprek met die “Koning van de Joden” dan ook zeer snel met de beroemde woorden: “Wat is waarheid?” 

Met die woorden is het gesprek dan ook echt beëindigd. Pilatus interesseert er zich helemaalniet aan over welke waarheid Jezus het hier heeft. Hij stelt die vraag ook niet om een antwoord van Jezus te krijgen, maar gewoon naar het motto: „Waarheid, wat kan dat al inhouden?“ en voor hem is er dan ook geen enkele reden meer om nog verder met Jezus te praten.   “Nog zo een fantast die een waarheid in pacht meent te hebben, alsof er zoiets als „de waarheid“ zou bestaan!    

En zo’n groot ongelijk had Pilatus waarschijnlijk ook niet. Hij zal in zijn leven heel wat mensen ontmoet hebben die er rotsvast van overtuigd waren dat alleen zij de ganse waarheid kenden. Pilatus had geleerd om voor dergelijke mensen op de hoede te zijn.   

En ook wij moeten op de hoede zijn. Wij moeten ons hoeden voor mensen die beweren de ganse waarheid in pacht te hebben. Je kan de waarheid niet als een bezit met je meedragen.

Het gaat er nooit om wie de waarheid bezit. Het gaat er zelfs niet om wat de waarheid is. Want wat voor waarheid zou dat wel kunnen zijn waarvan iemand denkt haar te kennen. Het leven is zo complex dat eeuwige waarheden gewoon niet bestaan. De vraag naar het “wat?” is eigenlijk altijd tot mislukken gedoemd. Het gaat er dus niet om naar het “wat?” te vragen, eigenlijk gaat het om de vraag naar “wie?”   Wie is de waarheid?

Dat had Pilatus blijkbaar nog niet begrepen. Jezus sprak er niet over wat de waarheid is, maar Hij sprak erover wie de waarheid is! God is de waarheid! En dat is de boodschap van Jezus.  

Waarheid is geen zaak, waarheid is een persoon - God namelijk. En die waarheid kan je nooit vinden wanneer je naar een zaak zoekt. Jezus maakt ons duidelijk dat de waarheid alleen maar in dialoog kan begrepen worden, in een dialoog met God. Heer God, wat is volgens U, op dit ogenblik en in deze omstandigheden, waar en juist?

En zo wordt ons reeds vooraf duidelijk dat we de waarheid niet kunnen bezitten. We kunnen ze alleen maar zoeken.  En daarbij kan ik me laten helpen door mensen die ook op zoek zijn. We kunnen samen naar de waarheid vragen die God voor ons is. Altijd in het besef dat we haar alle dagen opnieuw moeten ontdekken. Daarvan legt Jezus een getuigenis af: God is de waarheid en wij moeten hem alle dagen weer nieuw ontdekken.   

Daarom moeten wij ons hoeden voor diegenen die beweren dat ze de waarheid niet alleen reeds hebben gevonden, maar dat ze die waarheid ook in pacht hebben. Meestal gaat het daarbij om charlatans. Voor die mensen moeten we ons hoeden. Maar naar Zijn stem, naar de stem van Jezus,  daar moeten we naar luisteren.  Amen.