Ik schrijf mijn gebod in jouw hart; mijn zaad kiemt in jouw aarde (2006)

We hebben de neiging om de gelijkenis van de graankorrel als een loodzwaar, bijna onmenselijk juk op te vatten - omdat we weten hoe het Jezus vergaan is. De graankorrel in de grond staat symbool voor het ultieme offer, de totale zelfverloochening, de kruisdood. En, als ik even rechtuit mag zijn, ik heb het vaak moeilijk met de verheerlijking van het kruis in de Christelijke traditie. Toen onze politici aan het redetwisten waren over het verbod op religieuze symbolen in openbare gebouwen, kon ik me een beetje inleven in de ergernis van ongelovigen. Is dat kruis nu echt het ultieme symbool van onze godsdienst ? Gezellig is het niet !

Vergeef me ook de volgende gedachte: zou het kunnen dat wij Christenen het kruis soms misbruiken als verkoopsargument ? Dat we daarmee verontwaardiging willen losweken om wat Jezus is aangedaan, en zo onrechtstreeks sympathie opwekken voor ons geloof - en onze daarbij horende belangen ?

Het kruis is weerzinwekkend en aantrekkelijk tegelijk... Nogmaals: vergeef me deze ongezouten uitspraak. Het enige wat ik hiermee wil zeggen is dat we met de symbolen van ons geloof spaarzaam en omzichtig moeten omspringen. We kunnen er natuurlijk niet omheen: Jezus' kruisdood, die we in de komende weken intens gaan herdenken, heeft alles te maken met onze verlossing. Hij heeft zó radicaal geleefd dat men hem dood wilde. En hij heeft daarmee de grenzen van de menselijke liefde eindeloos ver verlegd. Maar ik durf betwijfelen dat Jezus zelf het vooruitzicht van de kruisdood - als hij er al bewust van was - zou gecultiveerd hebben als een opdracht voor elk van ons.

De metafoor van de graankorrel is veelzijdiger. Biologen zullen bijvoorbeeld betwijfelen dat de graankorrel in de grond ‘sterft'. Wat zich in de grond afspeelt is een proces van kiemen en groeien, weliswaar langzaam en gelijktijdig met de afbraak van de graankorrel zelf. Maar het is in wezen een verhaal van leven, door de schijn van de dood heen. Zo kan ik er al veel beter inkomen dat Jezus de nakende gebeurtenissen recht in de ogen keek. Zijn onverwoestbaar geloof in het leven zal hem geholpen hebben om stand te houden in de oplopende spanning rond zijn persoon.

Jezus gebruikt de metafoor van het zaad meermaals, en vult ze aan. Zo ligt hier wel het accent op het (schijnbare) sterven in de grond, maar tegelijk staat in het verhaal dat de korrel in de akker terechtkomt, en daardoor veelvuldig vrucht draagt. Worden wij misschien met die akker bedoeld ? De korrel zou pas echt gestorven zijn als hij op de rots was gevallen, of door vogels opgegeten. De positieve, en zelfs krachtige boodschap van metafoor is het vooruitzicht van Jezus dat zijn woord en zijn liefde als graankorrels in vruchtbare grond terechtkomen, en zich zo kunnen vermenigvuldigen in ons midden. Wie de jongste dagen de natuur wat heeft gadegeslagen begrijpt de kracht van dit beeld meteen. Op een dag tijd kun je de tulpen centimeters zien groeien, of de forsythia-knopjes zien opengaan. Dit wonder van groeikracht is wél heerlijk om te zien. En wellicht wilde Jezus hierom Gods naam verheerlijken. Zijn motivatie om door te gaan, dwars door lijden en dood heen, was zijn onstuitbaar entoesiasme voor zijn geloof, en zijn grenzeloze liefde voor God en de mensen.

Dit beeld van Jezus kan me wél bezielen - en hóe ! Ik herken het zelfs in heel wat mensen vandaag: in Zr Jeanne Devos, die onlangs in Leuven haar werk met de huisslaafjes in India kwam voorstellen; of in vrienden uit de Vierde Wereldbeweging, die om de vier, vijf jaar hun hebben en houden verhuizen tussen de sloppenwijken van Port-au-Prince, Brussel en Toronto; of in die verlamde man die, voor de enkele jaren die het leven hem nog gunt, vanuit zijn elektrische wagen een vereniging van medepatiënten animeert. Er zijn ook mensen die hun inzet met hun leven bekopen. Jeanne Devos, die blijkbaar ook al bedreigingen heeft gekregen, zegt hierover rustig: wat ik zo fijn vind is dat er dan meteen vijf anderen klaar staan om mijn werk voort te zetten... Als graankorrel sterven is voor sommige mensen blijkbaar helemaal geen probleem meer, als ze tenminste weten dat dit sterven deel uitmaakt van een overvloedig groeien.

God heeft zijn droom in ons binnenste verweven. Hij is niet boven of buiten ons, maar wil in ons groeien. Dat herinneren is een heerlijke, ontzagwekkende ervaring: dat wij als een akker Gods graankorrels in ons mogen opnemen, dat er in ieder van ons iets van God aan het kiemen is.

Hij is onze hunker naar elkaar: hij schiet wortel in ons leven, schiet eruit op en draagt vrucht. Hij wil opgegeten worden om ons te voeden en te sterken. Opdat wij hetzelfde doen, hem achterna...