Einde of voleinding

×

Waarschuwing

JUser: :_load: Kan gebruiker met ID: 233 niet laden

Een overweging over het einde van een mens. Het is niet eenvoudig. Maar ja, wij zijn ook zo gewend te spreken over medemenselijkheid, dat andere onderwerpen buiten je bereik schijnen. Zeker als het over het einde gaat.

Dood is dood, zegt men. Misschien dat je nog voortleeft in de herinnering van mensen, maar dat is toch wel een armoedig bestaan. En nogal wisselvallig: als ze dan niet meer aan je denken, ben je er geweest. Zou de verrijzenis niet wat meer zijn?

Wat is de dood? Het stilstaan van een mensenhart? Het is toch opvallend dat de medische wetenschap tegenwoordig praat over de biologische dood. Vroeger zei men gewoon: 'Die is dood: zijn hart staat stil'. Dat zegt tegenwoordig niet alles meer. Want een ander hart erin, en het leven gaat door.

De jongste geschiedenis van harttransplantatie heeft ons wat voorzichtiger gemaakt bij ons spreken over de dood. De dood blijkt veel meer schakeringen te hebben dan wij dachten. De dood is even gecompliceerd als het leven. We hebben namelijk niet alleen een biologisch leven. Als dat zo was, zou met het stilstaan van een hart alles gezegd zijn. Dan was het daarmee afgelopen. Dan zeggen wij: 'Hij is gestorven aan een hartstilstand'. Maar naast een biologisch leven hebben wij ook een psychisch leven, een sociaal leven, een liefdesleven, een seksueel leven. En nu is het merkwaardige dat het ene leven dood kan zijn terwijl het andere nog voortleeft.

Wat is dat leven eigenlijk? Leven is jezelf ontplooien in de breedste zin van het woord. Jezelf ontplooien in alle aspecten van het veelzijdige leven. Jezelf ontplooien in je psychische leven, je sociale leven, je liefdesleven, je geestelijk leven, je seksuele leven.
Nu merk je vaak dat, wanneer de dood optreedt in één aspect van het leven, de andere aspecten feller gaan leven. Het leven schijnt zich dan de verplaatsen naar een ander punt. Mensen die blind zijn, die dus dood zijn wat betreft hun zien, hebben vaak een zeer scherp gehoor. Mensen die verlamd zijn in hun armen, blijken met hun voeten prachtig te kunnen tekenen en schrijven. Mensen die voor een vrijwillig celibaat kiezen, kiezen in zekere zin voor de dood van hun seksuele leven. Maar het leven dat zich daar terugtrekt, kan zich feller manifesteren op een ander terrein.
De leer van de yoga heeft ons hierover interessante dingen te vertellen. Het leven heeft zoveel kleuren, zoveel aspecten. Evenzoveel aspecten heeft de dood. Je kunt echt niet zeggen: 'Dood is dood, en daarmee uit'. De psychische dood van een mens
hoeft niet samen te vallen met zijn biologische dood; en de seksuele dood hoeft niet samen te vallen met de dood van de liefde. Integendeel, de dood in het ene aspect van het leven kan een intensivering met zich meebrengen van het leven in een ander aspect.

Er is nog iets. Door alle veranderingen heen blijf ik. Zeven jaar geleden had ik een ander lichaam dan ik nu heb: geen cel is dezelfde gebleven. Maar ik ben gebleven. Wij kunnen uitgestoten zijn door bepaalde mensen, een sociale dood gestorven zijn, maar wij zij gebleven.

Behalve dat alles dat ons dwingt zeer genuanceerd over de dood te spreken, is er in de dood nog iets positiefs dat naar het leven wijst. Als er geen dood zou zijn in onze wereld, zou er hoegenaamd niets gebeuren. Waarom zouden wij werken? Waarom zouden wij haast hebben? Het kan immers altijd nog gebeuren? Waarom werken we? Waarom willen we iets bereiken? Omdat we een beperkte tijd hebben.
Je krijgt zelfs de indruk dat mensen die vaak over de dood denken, bijzonder actieve mensen zijn, en zelfs een beetje ongeduldig. Zij voelen: ik heb maar een beperkte tijd, en er moet nog iets gebeuren. Ik geloof dat juist dat einde ons die spankracht geeft naar vernieuwing. Je moet zelfs zeggen dat de dood niet de vernietiging van het leven is, maar de bron en oorzaak van de vernieuwing van het leven. De dood zorgt ervoor dat het leven geen inerte, saaie, muffe bedoening is. De dood dwingt je wel je leven te ontplooien.

Als menszijn nu betekent: jezelf ontplooien in alle aspecten van het leven, dan kan ik mij toch wel voorstellen dat Christus na zijn biologische dood ineens te midden van zijn apostelen staat. Met heel zijn liefdesleven, dat bij Hem toch wel in de hoogste mate ontplooid was. En dat is echt. Dat is geen fantasie of een spookbeeld. Hoe kunnen dan sommigen onder u toch beweren dat er geen opstanding van de doden is? Het leven heeft zoveel aspecten. Het is zo rijk. Het is niet dood te krijgen. Ik geloof daarin.

Moge God ons ongeloof te hulp komen. Want midden in een crisis zie je geen uitkomst. Maar als in iedere crisis iets sterft, en iets nieuws tot leven komt, waarom zou dan de grootste crisis hierop een uitzondering zijn? Elke dood is een geboorte. De Heer Jezus zei: 'Als de graankorrel niet sterft, brengt hij geen vruchten voort'.