Een krantenartikel bloklettert: Pakistan doodt vrouwen om de eer. Een jonge vrouw wordt binnengebracht in het hospitaal met zware brandwonden over heel haar lichaam; er is een ongelukkig accident gebeurt: bij het koken heeft haar sluier vuurgevat en binnen de kortste keren stond ze als een toorts helemaal in lichterlaaie… in heel vele gevallen verbergen die zogezegde ongevallen gruwelijke misdaden: omdat ze van overspel wordt verdacht moet de eer van de familie gewroken worden en hoe wreekt men zijn familie-eer: vaders die hun eigen dochters, broers die hun eigen zusters straffen door hen in brand te steken en zo letterlijk te brandmerken voor de rest van hun leven… als ze het al overleven… En wat daar bij opvalt: de overspelige vaders, de overspelige broers die blijven altijd buiten schot, van die hoor of zie je niets…
Zo ook in deze situatie: mannen voeren een vrouw met zich mee die op overspel betrapt is; ze hebben haar zo van het bed van haar minnaar gesleept… ‘Rabbi u geeft toch onderricht in de heilige leer? Ze hebben gelijk, de schriftgeleerden, het staat in de heilige Thora : de vrouw die op overspel wordt betrapt moet ter dood worden gebracht. De overspelige man trouwens ook. Waar is de man waarmee die vrouw is betrapt, gaat die dan vrijuit?
Zoals reeds gezegd willen wij ons in deze veertigdagentijd bezinnen omtrent de betekenis van Jezus’ lijden. We verbinden zijn lijden aan het trieste lot van zovele duizenden mensen die vanuit een zwakke positie misbruikt worden door de sterkere, die zichzelf overtuigen van eigen gerechtigheid door harder te spuwen op de mens die ze in hun greep houden omdat hij of zij heeft iets misdaan…
Maatschappelijk gezien moeten we niet ver kijken om overtuigd te zijn van het feit dat het berechten van mensen door mensen altijd een zeer delicate aangelegenheid blijft…
- deze week nog was er grote beroering omtrent de vrijspraak van een man in assisen die in een vlaag van woede en verbijstering zijn vrouw had doodgestoken die haar overspel aan hem bekende…
- in de V.S. blijft men de doodstraf toepassen en blijft godzijdank protest rijzen want uit cijfers blijkt hoe het steeds weer om klasse-justitie gaat: rijkere blanken met beter betaalde advocaten krijgen andere straffen waar arme zwarten de doodstraf krijgen die dan nog wordt uitgevoerd ook …
Jezus weet dat er lieden zijn die graag de zonde van een ander breed uitmeten, en zich koesteren in de fantasie dat God over hen niet anders dan tevreden kan zijn; ze slepen daar die vrouw voor Jezus als een stuk vuil, terwijl die mannen natuurlijk niet vrij zijn want zo ze al geen overspel plegen, dromen ze er van. Maar haar gewelddadige dood moet hen des te meer van hun eigen rechtschapenheid overtuigen…
Ik sta er soms versteld van hoe mensen schreeuwen moord en brand om mensen die gruwelijke dingen gedaan hebben haast op nog gruwelijker wijze te laten boeten … daar wordt Jezus stil van en schrijft met zijn vinger in het zand…
En daarbij komt nog: geen van die mannen moet het vonnis alleen voltrekken: zij zullen het in vereniging doen en niemand zal zich ooit persoonlijk voor haar dood aansprakelijk moeten weten … daarom alleen al is het zo ongemakkelijk wanneer Jezus iemand uitnodigt helemaal alleen naar voor te komen om als eerste te gooien…
In groep voelen wij ons sterk, kunnen we ons wegsteken, kunnen we straffe dingen roepen en straffe dingen doen, en kunnen we andere ophitsten om zelf niet te moeten de verantwoordelijkheid opnemen … daarom zijn massa’s zo gevaarlijk …
Maar Jezus doorziet vooral dat zij via deze verderfelijke vrouw eerst en vooral willen afrekenen met die verderfelijke hemzelf en dat ze nu het moment gevonden hebben om hem vast te nagelen. Dat ze daarvoor een mensenleven moeten opofferen doet toch niet ter zake: ten andere ze is toch schuldig; en laat geen mens beweren dat zij voor eigen rechter spelen, zij zijn slechts dienaren van de Eeuwige, gehoorzaam aan de wetten van het land.
De vrouw is gevangen om Jezus te vangen: kan hij haar bevrijden, kan hij zichzelf bevrijden? Hij heeft niet met één tegenstander te maken maar met een wraakzuchtige groep die geen gesprek maar bloed wil zien, het zijne, en het hare, is er een uitweg ??? en wat gebeurt er … met de woorden van een dichter Gerrit Achterberg
Jezus schreef met zijn vinger in het zand.
Hij bukte zich en schreef in ’t zand, wij weten
niet wat hij schreef, hij was het zelf vergeten,
verzonken in de woorden van zijn hand.
De schriftgeleerden, die hem aan de tand
hadden gevoeld over een vrouw, van hete
hartstochten naar een andere man bezeten,
de schriftgeleerden stonden aan de kant.
Zondig niet meer, zei Hij, ik oordeel niet.
Ga heen en luister, luister naar het lied.
En Hij stond recht; de woorden lieten los
van hun figuur en brandden in de blos
waarmee zij heenging, als een kind zo licht.
Zo geestelijk schreef Jezus zijn gedicht.
En laten we dan maar niet denken dat dit een vroom verhaaltje is van zoveel jaren terug; neen, het is bittere realiteit, nog steeds, vandaag en niet alleen in Pakistan…
Een bijdrage, met dank aan
- Nico Ter linden (deel 6)
- Eric Vanden Berghe, Van u is het Woord