Ik heb voor u gebeden dat uw geloof niet bezwijkt

Ze zijn met zo weinigen, de joden in Haarlem
- de kleine groep van wie er nog overgebleven zijn-,
op een gewone sabbat nauwelijks met de benodigde tien man.
Toch zullen ze in deze dagen weer samen komen
in een of ander huis om .. PASEN te vieren:
en andere joden doen het ook in Amsterdam,
Jeruzalem, New York of waar ook ter wereld.

Ze zullen, net als wij, het brood en de wijn op tafel hebben staan
en de jongste heeft -en dat is bij ons helaas niet het geval-
het eerste woord en mag vragen:
'waarom is deze avond anders dan alle andere avonden.'
De vader mag hem dan antwoord geven en zeggen:
'omdat we op deze avond vieren
dat God ons bevrijd heeft uit Egypte
het land van de slavernij.'

Het wekt nog steeds verbazing bij sommigen,
als je zegt dat ons Pasen van oorsprong een joods feest is....
Als christenen hebben we vaak het idee
dat iets pas goed is als wij het zelf helemaal alleen hebben uitgevonden.
Onze Heer was niet zo hoogmoedig en sloot zich graag aan bij
de geloofstraditie die Hij aantrof: het oude geloof van Israël.

'Wat heb ik mij verheugd het paasfeest
met jullie te vieren' horen wij Hem zeggen in het Lucasevangelie.
Inderdaad vierde Hij met vreugde
het Paasfeest: met zijn vrienden.

-- Het Paasfeest was het feest van de beginnende bevrijding
van het volk van God uit slavernij en sleur.

Het brengt de oude situatie van onderdrukking
(en de gewenning daaraan!) in herinnering
en de bevrijding daaruit door de grote bevrijdingsactie,
de wonderlijke coöperatie van Mozes en Israëls Heilige.


Wij lezen in iedere paaswake het verhaal van die bevrijding,
de doortocht door de rode zee, ook ieder jaar opnieuw:
om ons die grote redding in herinnering te brengen.

Waarom is herinnering nodig?
Om te beseffen dat wij ons maar al te gemakkelijk neer leggen
bij alle dingen die zijn zoals ze zijn
en opdat wij beseffen dat wij
vanuit de bezinning op dat oude bevrijdingsverhaal
zelf ook tot vrijheid geroepen zijn.

Alles hoeft niet te blijven zoals het is,
er is altijd een ontsnapping mogelijk.
Het is niet 'stil maar wacht maar alles wordt nieuw'
maar: 'blijf hopen, wacht niet te lang:
kom weg uit het oude en werk aan het nieuwe.'

Na het Paasmaal waarbij Jezus,
misschien tegen beter weten in
zijn vertrouwen in de toekomst en in de volharding van zijn vrienden uitzegt
en na, samen met hen te hebben gezongen over vrijheid
en de ondergang van de legerscharen van Egypte
gaan ze naar de donkere olijfhof, u hoorde het zojuist.
Daar slaat de angst toe en de pijn
daar zweet Jezus bloed en tranen
daar wordt Jezus opgepakt door de soldaten.
Nu niet van de farao maar van de ordediensten van zijn tijd.

Het verhaal lijkt anders te verlopen dan het paasverhaal
dat Jezus met Zijn vrienden gelezen had.
In dat verhaal, toen in Egypte,
verdwenen de soldaten in de golven.
Hier lijken de soldaten te winnen,
ze nemen Jezus gevangen en bespotten Hem vrijelijk.

Toch gaat het verhaal later weer gelijk lopen.
Als de soldaten deze paasvierder hebben vermoord
en denken dat het pleit beslecht is
worden er nog bewakers neergezet bij het graf
(volkomen onnodig eigenlijk), dit is het einde.


De geweldenaars hebben hun werk af.
Maar... ze hebben toch het laatste woord niet.

Het verhaal gaat verder,
de dag ná de Sabbat die in de Paasweek valt
(het Joodse Pasen duurde zeven dagen)
melden vrouwen de bevreesde mannen
dat toch de soldaten verslagen op de grond liggen
en het leven het toch gewonnen heeft van de dood.


En zo lijkt het verhaal weer op het oude paasverhaal:
net als farao's soldaten die dood aan het strand lagen,
liggen deze soldaten 'als doden' terzijde.

Even nog terug naar Jezus' Paasmaal dat wij vanavond gedenken,
het maal met Zijn leerlingen, zijn vrienden.
De leerlingen worden door Lucas
altijd heel vriendelijk beschreven
en dat is ook voor ons die zijn leerlingen proberen te zijn
en net zo vaak, misschien nog vaker dan zij, fouten maken
heel plezierig.
De evangelist Lucas, en ook Jezus zelf,
lijken al hun blunders graag met de mantel der liefde te bedekken.
Zelfs Judas wordt in zekere zin van zijn schuld vrijgepleit
want er wordt gezegd: 'de Satan was in hem gevaren.'

De band tussen Jezus en zijn leerlingen is heel hecht
en Jezus bemoedigt hen volgens Lucas uitdrukkelijk.

Aan het begin van het laatste avondmaal horen we Jezus zeggen:
'Jullie zijn het die met mij
in de beproevingen hebt volhard' en

'ik geef jullie het rijk in handen
zoals mijn Vader het aan mij gaf,
je zult aan mijn tafel eten en drinken en zetelen
op tronen en de 12 stammen van Israël mee- oordelen. '

De leerlingen zijn bij Lucas heel belangrijk en zij moeten veel doen.
Ook het avondmaal veel herhalen.
Alleen bij Lucas vinden wij ook de woorden:
'doet dit tot mijn gedachtenis'

Lucas is bij uitstek de evangelist van de kerk:
'waar twee of drie in mijn naam bijeenzijn'
lezen we ook in het evangelie:
'daar ben ik in hun midden.'
... een opdracht om samen kerk te zijn
en de gebeurtenissen van het verleden daadwerkelijk weer present te stellen
in de viering van de kerkelijke gemeenschap.


Heel de discussie over de 'realis presentia'
(de werkelijke tegenwoordigheid van de Heer
in de Eucharistie waarover we vroeger nog zo`n
ruzie maakten omdat we elkaar niet vertrouwden)
kan in een nieuw kader gezet worden
als we uitgaan van die idee van Jezus zelf:
'waar twee of drie in mijn naam bijeen zijn
daar ben ik in hun midden'
en als we van de joden willen leren wat gedenken,
gedachtenis houden, betekent.

Wat eenvoudiger gezegd: wat wij hier doen aan het altaar
is een gebeuren ‘dat onder stroom staat.'
Want de daden van God herdenken is niet alleen maar herdenken
zoals ze dat bijvoorbeeld op 1 april in Den Briel doen.
de dag waarop ze een historische show opvoeren
om te spelen hoe Alva zijn stad verloor..
een tamelijk suf gebeuren.

Maar voor joden en christenen geldt:
als wij de daden van de Heer,
die Zijn volk uit de slavernij van Egypte bevrijdde vieren
weten we dat diezelfde Heer nog leeft;
en dezelfde God die Zijn zoon uit de dood verloste
graag, tot op de dag van vandaag, het levende middelpunt zijn van zijn kerk.

Hij is sterk en steunt ons!
Zonder Hem zijn we als kerk een erg kwetsbare gemeenschap:
net als de leerlingen toen.
Judas was zwak, de satan had hem in zijn greep,
Petrus was kwetsbaar maar de Heer wil met hen verder.

Ze worden -staat er in het evangelie- zelfs
als tarwe gezift en ze zullen rijpen
en later anderen tot zegen zijn.

Ze zullen moeten worstelen zoals de Heer zelf
in de hof van olijven worstelde met angst en onzekerheid,
en vooral met de slaap en de moedeloosheid.
De Heer is hun voorganger
en zal hen er doorheen trekken.
Daarom moet Hij eerst de diepste duisternis in,
Hij alleen.

Ja deze avond is anders dan alle andere avonden
omdat Hij Zijn weg gegaan is, het donker in.
Wij staan een beetje huiverig ter zijde
we zijn allemaal toch een beetje bang in het donker.
Maar Hij zal er doorheenkomen:
Hij alleen, de grote Paasvierder.

Zelfbewust gaat Jezus op weg
om zijn weg door dood heen naar het leven, te voltooien.

Na de zweetdruppels die er van Jezus' gelaat vallen
in de hof van olijven
- er wordt zelfs gezegd dat Hij bloed zweette
horen we Lucas weinig meer vertellen over Jezus' pijn.

-- Natuurlijk Jezus heeft die ondergaan
maar Lucas beschrijft Jezus toch vooral als een voorganger,
een koninklijke voorganger; de nieuwe koning
die zijn volk door lijden en dood voorgaat naar het leven.
Van ons wordt die heldenmoed die Hij opbracht niet verwacht;
wel iets anders: saamhorigheid en solidariteit
als wij deze voorganger volgen.

Vroeger waren wij ook in de kerk sterk in verdachtmaking,
geruzie en gehakketak. Dat kan niet meer, dat mag niet meer.
Nu moeten we eerlijk de kritiek van de buitenwereld accepteren
en schoon schip maken.
Geen ge- ja maar- of weglopen van je verantwoordelijkheid
zeker niet weglopen want dat is de goedkope oplossing.

Er is een dezer dagen een groep opgericht: WIJ BLIJVEN ERBIJ.
Die groep pleit voor eerlijkheid zoals ik net zei
Maar getuigt ook van de waarde van het geloof.
En onze eigen verantwoordelijkheid om dat geloof
goed voor te leven aan anderen.

Datzelfde geluid hoor ik van de jonge mensen die zich willen laten dopen
‘zou je dat wel doen' vroeg ik laatst aan zo'n kandidaat
hij gaf mij het enige goede antwoord:
‘MAAR IK WORD TOCH KATHOLIEK.'

Laten wij daarom verder gaan met onze verantwoordelijkheid te dagen
de mensheid heeft het nodig dat mensen het leven van Jezus beleven
en voorleven in aandacht voor hun naast.
Mijn bede is, net zoals het Zijn bede is,
dat wij allen één zijn in solidariteit en vriendschap,
dat wij elkaar vasthouden, zieken en gezonden,
sterken en zwakken, mannen en vrouwen,
jong en oud om samen Zijn kerk te zijn
want waar liefde heerst en vriendschap
daar is God. En waar twee of drie in zijn naam
bijeenzijn daar is dezelfde Heer aanwezig
die ooit voor zijn leerlingen bad:
'ik heb voor u gebeden
dat uw geloof niet bezwijkt.'
AMEN