In oosterse godsdiensten is hij vaak een teken van verzoening en van een nieuw begin. In het bijbelboek van de Schepping, waaruit de eerste lezing van deze viering kwam, speelt die regenboog een zelfde rol. God zet zijn boog aan de hemel, om door die boog telkens aan zijn belofte herinnerd te worden : de boog van de verzoening, van een nieuw begin, de boog van Gods barmhartigheid.
In die immense ruimte van die boog mogen wij leven. Maar verstaan ook wij die boog nog als een teken ? Als we rondom ons kijken, als we de kranten lezen, als we naar de TV kijken dan zouden we - als we zouden willen - van de ene oorlogsfilm naar de andere kunnen zappen, en zo worden we geconfronteerd met een stuk van onze geschiedenis, zo weerzienwekkend en onmenselijk, dat dat beeld van de regenboog toch zo onwezenlijk is.
En soms zou je dan de moed opgeven : we leven immers in een harde wereld. Er zijn de grote natuurrampen die de plaatselijke bevolking verjagen of doen verdwijnen ; de onderdrukking en de uitbuiting van de armen ; de blinde haat en onmacht die tot broedermoord leiden.
De ouderen hier aanwezig, en die zijn hier vandaag in de meerderheid, hebben miljoenen mensen weten deporteren en ombrengen, maar ook vandaag gebeurt nog altijd hetzelfde. Mensen, heelder stammen en volkeren moeten op de vlucht, zijn op de dool, komen ook in ons land terecht, worden opgepakt of dolen hier zomaar rond zonder zicht op een toekomst.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog hadden de Duitsers de grens met Nederland afgeboord met een hek onder hoogspanning, 460 km lang van de Noordzee tot diep in Limburg. Vandaag wordt door Israël een muur van 600 km opgetrokken tussen joden en palestijnen. De waanzin gaat nog altijd verder. Het lijkt alsof we in al die jaren niets hebben geleerd. Zo beweerde een Amerikaanse predikant dat God de Verenigde Staten had opgedragen om de satan, Saddam dus, te vernietigen. Hoe lang zullen ze God nog bij hun oorlogen betrekken ?
Misschien zullen geschiedschrijvers de 20ste en misschien ook de 21ste eeuw wel kenmerken als één van de meest waanzinnige en barbaarse periodes van de geschiedenis.
Vandaag, vijfentachtig jaar geleden, werd een wapenstilstand gesloten. Maar iets meer dan twintig jaar later werd dat vredesakkoord bruusk geschonden, alsof elk gegeven woord geen kracht meer heeft. En toch moeten we blijven gedenken, om nooit te vergeten.
Ja, vandaag worden we weer opgeroepen tot nadenken en tot verandering, in naam van de gerechtigheid. Er is de roep om alle gewelddadige agressie te stoppen. De geschiedenis wordt niet gemaakt door de aaneenschakeling van strijd en oorlogen. Ze wordt wel geschreven door de vredesverdragen : dat is als de wapens worden neergelegd. Het zijn de mooiste momenten in de geschiedenis. En zulk moment gedenken wij vandaag. Daarom ons samenkomen, ook hier in de kerk.
Het was niet mijn bedoeling om zwartgallig te doen, integendeel, samen met u wil ik trachten om het teken van de regenboog ook in deze tijd te verstaan als een bemoedigend teken en als een teken met een opdracht voor ieder van ons.
Die opdracht houdt ook in hoe wij macht en gezag invullen. Als mensen in moeilijke tijden roepen om een ‘sterke man', dan is het gevaar groot dat die sterke man een dictator wordt en een tiran. En dan komen we opnieuw in een duisternis terecht waar geen regenboog tegen opgewassen is.
‘Neen', zegde Jezus heel duidelijk in het evangelie daarjuist, ‘dit mag bij u niet het geval zijn. Wie onder u groot wil worden, moet dienaar van u zijn'.
Mag dit onze opdracht zijn, de mensheid dienen, waar ook ter wereld, opdat oorlogen geen kans meer zouden maken.
Inspiratie : o.a. Homilie Wapenstilstand 1998 en diverse artikels